MUTININSIS Ducatus

MUTININSIS Ducatus

A C. 1460. erectus, incolis Ducato di Modena seu il Modenese, Gallis le Modenois; qui provinc. est Longobardiae, sub Duce proprio ex Atestina familia: Cuietiam subsunt Ducatus Regiensis, Principatus Carpensis et Corregiensis, dominium Saxuolense, Friniana et Grafiniana, maiori ex parte. Terminatur Status ex his conflatus, Ital. Il modenese, vel lo Stato di Modena, a Septentrione Ducatu Mantuanô et Mirandulanô, ab Ortu Bononiensi agrô ditionis Pontificiae, a Meridie ditione M. Ducis, ab Occasu Parmensi Ducatus. Ditio autem Mutinensi extenditur a Septentrione in Meridiem ad 60. milliar. ab Ortu in Occasum ad 45. circiter, et alias suberat Duci Ferrariae, ex eadem gente Estensi. Sed Prin cipatus Corregiensis haud pridem factus est iuris Mutinensis, antea sub Principe proprio. Terra omnium rerum, ingeniorum inprimis, fecundissima. Strabo l. 5. Plin. l. 3. c. 15. Mela l. 2. c. 4. Tacit. l. 1. Hislor. c. 50. Appian. debell. Civ. 6. 3. et 5. Leand. alberti descr. italiae. Origo Mutinensium Principum haec. Azo Atestinus seu Estensis, ductâ Cunigunde, Wesfi seu Guelphi III. Bavariae Ducis sorore, Welficum nomen et ius in suam gentem intulit. Eum quidem ex Caio Actio, qui ex Romanis civis Atestinus fuerit, circa A. C. 390. ortum per Maiores haburisse dicunt: alii Hugonis M. Tusciae filium, Lotharii I. Imperatoris trinepotem, sicque e Caroli M. sanguine oriundum, credunt. Horum quidquid sit, certum est, Azonis consanguineos non obscurae in Italia conditionis fuisse. ex eadem enim prosapia orti Theobaldus, et fil. Bonifacius Regii Lepidi, Parmae, Lucae, Ferrariae et Mantuae Marchiones: quorum hic pater fuit Mathildis, a qua Patrimonium Petri: Ipse Azo secutzs in Germaniam Conradum II. et Henric. III. Augustos, ibi Cunigundem, Guelforum priorum heredem, et post illam, Iuditam, Conradi II. Imperatoris filiam duxit: ex hac pater azonis II. Estensis seu Atestini Marchionis, a quo longâ serie reliqui Marchiones, qui, praeter Atesten, Genuam, Mediolanum, Anconem, Veronam, Ferrariam, Mantuam, mutinam, Regium et alia, diversis temporibus, tenuêre, descendunt. Ex his Hercules I. Dux Ferrariae creatus, novô titulô domum auxit, qui ad pronepotem Alfonsum II. duravit: hôc A. C. 1597. sine masculis heredibus exstinctô, successionem sibi deberi praetendit, eiusdem patruelis Caesar Atestinus. Sed quos huius pater Alfonsus ex vilis feminae contubernio ab alfonse I. Duce susceptus diceretur, a Pontifice eâ exclusus, Imperialia tantum feuda, Mutinae, Regii Lepidi et Carporum obtinuit, vide Thuan. Histor. l. 19. Ab hoc moderni atestini et Duces Mutinae derivantur: qui propter castellum Borselli, Duci mantuano calcarium par praestare tenentur. Iidem ius in ditionem Comacchio, quam Papa possidet, sibi vindicant, unde iis cum Sede Romana controversia. Origo Ducatus secundum alios harc. Trienniô postquam Rudolfus I. Imperator Italiae Urbibus libertatem concessisset, Opizo I. Marchio Atestinus Mutinam et Regium sibi eôdem permittente subiecit, Sigon. de Regno Ital. l. 20. et Ioh. Baptista Pigna Hist. Atestinae l. 3. Ex quo discere etiam est, A. C. 1312. Franc. Picum Mirandulanum, ab Henrico VII. Imperatore Mutinae Vicarium constitutum esse: Inde Passarinum et Butironem Boneculfium tyrannos urbem invasisse, ad A. C. 1327. quadrienniô pôst Manfredum Pium a Iohanne Bohemiae Rege Vicarium Imperii constitutum, Principis nomine assumptô, ab hoc dein Urbem Opizoni II. Ferrariae Marchioni con cessam A. C. 1336. et in familiae illius Atestinae ditione permansisse, donec A. C. 1510. Iulius II. Pontifex a se captam Maximiliano I. Imperatori cessit: hunc vero illam quartô post annô Leoni X. decem (Guicciardinus l. 12. scribit, quadraginta) aureorum milibus pignori dedisse, sed iterum ab Alfonso I. Atestino eam recuperatam, A. C. 1527. possessione per auctoritatem ac sententiam Caroli V. Imperatoris confirmata, multum licet fremente Clemente VII. et ex sententia Caesaris oblatam a Ferrariensi pecuniam repudiante. Quô tempore eidem idem Carolus 600. auri libris acceptis, Carporum oppidum, de quo diuturnâ lite cum Alberto Pio contenderat, concessit, Guicciard. l. 20. Quae proin Imperialis iuris oppida, cum Alfonso II. A. C. 1597. mortuô coetera Clemens VIII. Papali ditioni reddidisset, Caesari Estensi eiusque posteris a Maximiliano II. primum, dein et a Rodulfo II. Im peratorib. factâ gratiâ, remanserunt fiduciariô iure: pro quo impetrandô numerata Imperatori 200000. fcutatorum, foenori a Genuatibus sumpta, ut hodieque cogatur Dux 16000. quotannis in usuram pendere, tradit Auctor Comment. de Principatibus Italiae a Thoma Segetho editus, apud Conringium tract. de finibus Imperii c. 23. In Mutinensi agro statis Vulcano diebus, ignem exire, tradit Plin. l. 2. c. 107. apud Fortun. Licetum de Lucernis l. 1. c. 1.

MUTINENSIS DUCATUS URBES:

Brixellum, Brisello. Carpum, Carpi. Castrum novum Grafinianum, Castel nove di Grafagnana. Corregium, Corregio. Finarium, Finale de Modena. Mutina, Modena. Regium Lepidi, Regio.